Szkoła Podstawowa im. Władysława Broniewskiego we Włodowicach z Filią w Zdowie
-
Kartka z kalendarza
Socjoterapia
SOCJOTERAPIA W SZKOLE
ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO-SPOŁECZNE
mgr Iwona Szczygieł
Zajęcia socjoterapeutyczne są bezpośrednią formą pomocy adresowaną do dzieci z klas I-III oraz starszych. Można je nazwać zajęciami podnoszącymi u dzieci poziom norm społecznych i umiejętności budowania pozytywnych relacji z innymi osobami. Są to również działania profilaktyczne w naturalnym środowisku wychowawczym, jakim jest szkoła. Ukierunkowane są na eliminowanie lub zmniejszenie poziomu problemów w zachowaniu, nadpobudliwości i zahamowań, niektórych zaburzeń emocjonalnych u dzieci. Zaburzenia te utrudniają rozwój osobisty i społeczny, intensyfikują trudności szkolne.
Zgodnie z wartościami humanistycznymi kształcenie skierowane jest na potrzeby człowieka, który poprzez różne doświadczenia osiąga umiejętności w poznawaniu siebie, wyrażaniu swoich uczuć. Wiadomości i umiejętności przestają być w kształceniu głównym celem samym w sobie, stają się środkiem ku organizowaniu siebie i świata pod kątem uznanych, akceptowanych wybranych wartości. Ważna w tym kształceniu jest samoświadomość, samoocena, umiejętność wnikania w swoje wnętrze.
Trzeba więc zapewnić w rozwoju dziecka równowagę uczuć i intelektu, dojrzewania świadomości własnego "ja" i rozwoju społecznego systemu wartości, równowagę przeżyć przykrych i przyjemnych, odporność psychiczną na stres, pozytywną motywację i aktywność w doświadczaniu świata.
Z mojej praktyki pedagogicznej w klasach 1-3 wynika, że wiele dzieci przejawia tzw. zachowania trudne (agresja, nieśmiałość, nadpobudliwość, nieumiejętność radzenia sobie w sytuacjach trudnych, egoizm, brak efektywnego komunikowania się, niska bądź zawyżona samoocena). W związku z powyższym niezmiernie wiele korzyści może przynieść prowadzenie zajęć socjoterapeutycznych, podczas których dzieci lepiej poznają siebie i innych, mówią o tym co je cieszy, smuci, złości w różnych sytuacjach, uczą się dostrzegać i akceptować różnice w wyglądzie zewnętrznym ludzi, ich cechy szczególne, uczą się tolerancji wobec odmienności drugiego człowieka, właściwego rozwiązywania konfliktów i komunikowania się, pomagania sobie nawzajem i dzielenia się różnymi dobrami. Uważam, że szkoła nie może wiązać się z uciążliwą i nudną pracą, lecz z przygodą, odkrywaniem nowych, interesujących spraw. Ważną rolę powinien odgrywać rozwój emocjonalny i społeczny dziecka, a nie tylko poznawczy. Dlatego powyższe zajęcia mają wspomagać dzieci w rozwoju i pojmowaniu rzeczywistości.
W okresie znacznej plastyczności psychiki dziecka są duże szanse, aby na zajęciach socjoterapeutycznych zrealizować ich główne cele. Powyższe zajęcia są okazją wypróbowania i wyćwiczenia właściwych sposobów zachowania oraz nabycia nowych umiejętności interpersonalnych. Wymienione cele stanowią podstawę programu socjoterapeutycznego.
CELE ZAJĘĆ
CELE TERAPEUTYCZNE - tworzenie możliwości odreagowania emocji i napięć powstałych na skutek wzrastania w urazowym otoczeniu, a także na skutek niepowodzeń szkolnych i społecznych oraz uzyskanie doświadczeń pozwalających na zmianę wzorców zachowań i sądów poznawczych w trakcie zajęć. Zatem jest to :
- stworzenie okazji do odreagowania napięć emocjonalnych
- budowanie pozytywnego obrazu siebie
- zwiększenie poczucia własnej wartości
- zaspokojenie potrzeby bycia ważnym.
CELE EDUKACYJNE – zdobycie przez dzieci wiedzy o problemach ich otaczających.
Cele te obejmują :
- wzajemne poznanie się , integrację grupy
- wytworzenie atmosfery bezpieczeństwa , zaufanie i wsparcie
- ustalenie reguł i norm grupowych
- nabywanie umiejętności wyrażania uczuć
- rozpoznawanie emocji u siebie i innych
- rozwijanie umiejętności udzielania informacji zwrotnych
- uświadomienie , że uczucia mogą się zmieniać
- ćwiczenie umiejętności koniecznych do wzięcia odpowiedzialności za swoje zachowanie w kontaktach z innymi i do panowania nad tymi zachowaniami
- ćwiczenie umiejętności radzenia sobie z napięciem
- pokonywanie lęku przed wystąpieniem publicznym
- uczenie zachowań, które ułatwiają porozumiewanie się
- świadome i wolne od agresji radzenie sobie z konfliktami
- wypracowanie sposobów radzenia sobie z konfliktami
- rozwój ekspresji ruchowej.
CELE ROZWOJOWE – nabywanie podczas zajęć umiejętności społecznych przydatnych w radzeniu sobie z problemami , które to umiejętności służyć mają jego rozwojowi społecznemu i osobistemu :
- rozpoznawanie emocji u siebie i innych
- poznanie własnej podatności na wpływy innych osób
- rozwijanie koncentracji uwagi
- rozwijanie twórczego myślenia
- zgodne współdziałanie w zespole
- tworzenie wspólnych prac
- analiza ćwiczonych umiejętności
- rozbudzanie gotowości do swobodnego wypowiadania się
- odczuwanie radości z dobrze wykonanego zadania.
Powyższe cele realizowane są poprzez proponowane treści programowe i osobisty kontakt nauczyciela z dziećmi
.
TREŚCI PROGRAMOWE skupione są wokół następujących bloków tematycznych
-Integracja – budowanie klimatu bezpieczeństwa
-Poznajemy siebie i innych – ustalamy zasady
-Budujemy pozytywną samoocenę
-Moi najbliżsi – rodzina , rówieśnicy
-Uczucia , emocje i wartości – nasze i innych
-Asertywność
-Komunikacja – przyjazne kontakty z innymi
-Rozwiązywanie konfliktów – opanowujemy i przezwyciężamy złość i agresję
-Radzenie sobie ze stresem
-Pożegnanie z grupą – podsumowanie.
Liczby godzin przeznaczonych na dany blok tematyczny są uzależnione od potrzeb, zainteresowania i postępów dzieci .
ZAŁOŻONE EFEKTY OSIĄGNIĘĆ
*zdobycie przez dzieci pozytywnych doświadczeń w grupie
*zintegrowanie uczestników
*odreagowanie emocji i napięć
*zdobycie przez dzieci takich umiejętności, jak : autoprezentacja, nawiązywanie kontaktów, empatia, mówienie „nie”, wyrażanie własnego zdania w odpowiedni sposób, zdolność wykorzystania swoich mocnych stron, rozumienia i przeżywania uczuć, właściwego radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych
*nawiązanie współpracy z rodzicami ,
*radość i zadowolenie dzieci z wykonywanych zadań ,
*niwelowanie różnic społecznych między płcią żeńską i męską ,
*poszerzenie zasobu słownictwa ,
*poznanie i akceptowanie przez dzieci reguł i norm społecznych .
Miejsce zajęć - to sala nr 4, ewentualnie sala gimnastyczna lub plac szkolny SP we Włodowicach.
ZASADY PANUJĄCE W GRUPIE
- Wspólnie rozpoczynamy i kończymy zajęcia
- W miarę możliwości regularnie uczestniczymy w zajęciach
- Zwracamy się do siebie po imieniu, do osób dorosłych imię poprzedzamy: pan, pani
- Mamy prawo mówić o swoich emocjach, odczuciach itp. - informacja zwrotna
- Nie przerywamy wypowiedzi innych
- Zadajemy pytania, mamy prawo do informacji, gdy czegoś nie rozumiemy
- Pomagamy sobie w różnych sytuacjach
- Nie obrażamy się i nie krytykujemy, nie ośmieszamy się wzajemnie - szacunek
- Nie stosujemy agresji
- Dbamy o swoje bezpieczeństwo
- Nie oceniamy innych – akceptacja
- Nie używamy wulgaryzmów
- Mamy prawo do swoich tajemnic i prywatności – prawo „stop”
- Zachowujemy w tajemnicy to, co inni prezentują na zajęciach, ufamy sobie
- Staramy się być szczerzy i otwarci, dzielimy się doświadczeniami
- Wszyscy jesteśmy tak samo ważni i mamy jednakowe prawa.
Nie bez znaczenia jest osobowość prowadzącego, terapeuty. Jego rola polega na budowaniu atmosfery zaufania i zachęty do aktywnego udziału w zajęciach. Powinna cechować go: życzliwość, cierpliwość, otwartość, jasność tłumaczenia ćwiczeń, konsekwencja i stanowczość, kiedy w grupie pojawiają się zachowania destrukcyjne.
SOCJOTERAPEUTA
# nie osądza i nie ocenia wypowiedzi, co nie znaczy że musi się z nimi zgadzać
# określa swój stan emocjonalny i jego przyczyny; jest sobą, nie udaje
# buduje atmosferę otwartości, zaufania i bezpieczeństwa
# jest stanowczy i konsekwentny; dotrzymuje danego słowa zarówno w nagradzaniu,jak i egzekwowaniu sankcji
# jest wrażliwy i uważny, słucha z zainteresowaniem grupy i każdego oddzielnie
# umiejętnie się komunikuje, stosując komunikaty „ja”, parafrazy
# jest elastyczny, akceptuje i realizuje pomysły uczniów, dzieci
# zauważa i akcentuje pozytywne relacje i zachowania uczniów
# śmieje się razem z dziećmi i stwarza okazje do żartów, ma poczucie humoru
# ma prawo do błędu, traktuje go jako okazję do nauczenia się czegoś nowego.
ZAPROSZENIE – INFORMACJA
* Jeśli Twojemu dziecku jest trudno w domu i w szkole
* Jeśli ma trudności w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami
* Jeśli nie ufa dorosłym
* Jeśli nie wierzy we własne możliwości i brakuje mu wiary w siebie
* Jeśli nie zawsze potrafi bawić się z rówieśnikami
* Jeśli ma opory przed podejmowaniem zadań
* Jeśli rzadko może się skupić na jakiejś czynności
* Jeśli kłóci się z innymi...........
Zapraszam na zajęcia, na których w grupie nauczy się przez gry, zabawy i zajęcia twórcze, jak postępować, by było jemu i z nim w życiu łatwiej i bardziej interesująco.
Rodziców, pragnących zasięgnąć opinii, czy rady, podzielić się swoimi wątpliwościami...zapraszam serdecznie do rozmowy w godzinach pozalekcyjnych po wcześniejszym ustaleniu terminu :)
NAUCZYCIEL – SOCJOTERAPEUTA : mgr Iwona Szczygieł